Afazi nedir, afazi terapisi nasıl yapılır, afazi ve dil ve konuşma terapisi, edinilmiş dil bozukluklarında dil ve konuşma terapisi

Afazi Nedir ?

Afazi nörolojik temelli edinilmiş bir dil bozukluğudur. Afazi dilin algılanmasını ve ifade etmesini etkilemektedir. Bilinenin aksine psikolojik yada zihinsel değildir. Tümör, enfeksiyon, metabolik problemler ve inme gibi nedenlerle aniden ortaya çıkabilmektedir. En sık olarak inmeye bağlı görülmektedir. Dilin algılama ve ifade etme bileşenleri haricinde tekrar etme, adlandırma, okuma-yazma, gramatik gibi bir çok alt bileşenlerini de etkileyebilmektedir. Afazi tanımı yapılırken dikkat edilmesi gereken en önemli nokta afazinin konuşma bozukluğu değil de bir dil bozukluğu olduğudur.

Afazi Özellikleri ve Tipleri Nelerdir ?

Afazi beyinde etkilediği sol dil bölgesinin hasarlanması nedeniyle dile ait;

-algılama,
-ifade etme,
-tekrarlama,
-isimlendirme,
-okuma ve yazma,
-dil bilgisi kuralları; alt bileşenlerinde de bozulmalar sıklıkla görülmektedir. Afazi nedeni ile görülen dil bileşenlerindeki bu bozukların çeşitliliği ve fazlalığı dil bölgesini beyinde kapladığı alana bağlıdır. Nörolojik bir nedenle afazi olan bireyin beyindeki hasarına göre bazı sınıflandırmalar ve afazi tipleri ortaya çıkmıştır.

Afazi tiplerinde ayrımlar yapılırken ilk olarak akıcı, tutuk ve her ikisinin de özelliğini gösteren üç adet afazi tipinden bahsedilmiştir. Bunlar broka afazisi diğer adı ile tutuk afazi, wernike afazisi diğer adıyla akıcı tip afazi ve her iki özelliği de gösteren global tip afazi. Daha sonraları yapılan araştırmalar ile bu afazi tiplerine transkortikal afazi türleri de eklenmiştir. Son olarak yeni araştırmalar ile primer prograsif afazi yani kötüleyen ve diğer afazi türlerinden farklı yeni bir afazi tipi belirlenmiştir.

Afazinin Tedavisi Nasıl Yapılır ?

Tüm afazi tiplerinde de diğer konuşma bozukluklarında olduğu gibi en önemli seans değerlendirme seansıdır. Yapılan değerlendirme sonucu bireyin dil özellikleri tüm bileşenler göz önüne alınarak bireyin eksik olduğu konularda terapi programı oluşturulmalıdır. Önemli olan diğer bir nokta ise iletişim bozukluğudur, afazi hastalığının terapi süresinin diğer dil problemlerine göre daha uzun sürdüğü bilinmelidir buna rağmen bireyin sosyal toplum içerisinde iletişiminin en etkili biçimde devam etmesi gerekmektedir. Bu nedenle çoğu kez afazili bireylere seansların yanında sözsüz/resim bağlamlı iletişim programları önermekteyiz. Yapılan detaylı değerlendirme aşaması sonrasında bireyin ihtiyacı olan programlar belirlenir ve yapabildiklerinden daha az yapabildiklerine doğru aşamalı bir şekilde terapi seansları oluşturulur. Seanslarda bireyin afazi tipine göre oluşturulmuş kanıta dayalı terapi programları kullanılabileceği gibi bireyin ihtiyaçlarına göre özel olarak oluşturulmuş terapi programlarıda kullanılabilir.